Công trình cổng cổ thuộc trại Bảo An Binh - dấu tích sót lại của một sự kiện lịch sử trọng đại, cuộc tổng khởi nghĩa Cách mạng Tháng tháng 8 năm 1945 vừa hoàn thành việc trùng tu, tôn tạo.

Trại Bảo An Binh tiền thân là trại lính khố xanh nằm dưới sự quản lý của quân đội Pháp. Sau khi Nhật đảo chính Pháp, cơ sở này đổi tên thành trại Bảo An Binh Trung ương - lực lượng vũ trang đảm bảo an ninh nội địa.

Cổng trại Bảo An Binh là một trong những dấu tích hiếm hoi còn lại gắn liền với sự kiện lịch sử Cách mạng tháng 8 năm 1945, bên cạnh Quảng trường Cách mạng Tháng 8, nhà số 101 Trần Hưng Đạo nay là Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam…

Trại lính được xây dựng từ cuối thế kỷ 19, theo nhiều tài liệu lịch sử ghi chép, nó được sáng tạo bởi kiến trúc sư người Pháp Henri Vildieu - từng thiết kế các công trình nổi tiếng khác như Phủ Toàn quyền, Phủ Thống sứ…

Trại lính nằm trên diện tích rộng, từng là đồn trú của hơn 1.000 lính song đến nay dấu tích chỉ còn lại một cánh cổng nhỏ, khiến nhiều người lầm tưởng rằng đây là cổng chùa cổ. 

Trong những ngày Cách mạng tháng Tám bùng nổ, cổng trại Bảo An Binh đã trở thành chứng nhân cho một sự kiện quan trọng nhất của lịch sử hiện đại. Tại địa điểm này của 78 năm trước, dù Nhật đã đầu hàng song vẫn án binh bất động đợi đồng minh đến tiếp quản.

Lực lượng Bảo An Binh là mối đe dọa lớn nhất cho sự thành công của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền ngày 19/8. Những vị lãnh đạo của cuộc khởi nghĩa khi ấy, dẫn đầu là ông Nguyễn Quyết (sau này là Đại tướng, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước Việt Nam), với sự hậu thuẫn của quần chúng nhân dân vừa thuyết phục vừa trấn áp lực lượng Bảo An Binh bằng sức mạnh tinh thần, khơi dậy lòng yêu nước, vận động họ ủng hộ và tham gia lực lượng vũ trang Cách mạng hoặc trở về quê.

Trong đó, đơn vị quân nhạc của Bảo An Binh đã bước sang hàng ngũ Cách mạng, tiền thân của Đoàn quân nhạc Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay.