LỄ HỘI XUỐNG ĐỒNG ĐẦU NĂM - LỄ CÀY TỊCH ĐIỀN TẠI MIỀN BẮC
Nông nghiệp là một nghề quan trọng, quốc kế dân sinh của ông cha ta từ ngàn xưa đến nay. Cũng chính vì thế mà hằng năm luôn có nhiều
lễ hội lớn được tổ chức cầu mong cho một năm mùa màng bội thu. Và trong số
đó, lễ hội Tịch Điền tại vùng đồng bằng Bắc Bộ là lễ hội nông nghiệp nổi
tiếng được nhiều người biết đến.
Lễ hội Tịch điền hay còn gọi là lễ hội xuống đồng đầu năm được diễn ra vào
mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng âm lịch hàng năm, tại xã Đọi Sơn, huyện Duy
Tiên, tỉnh Hà Nam. Đây được xem là lễ hội xuống đồng lớn nhất tại khu vực
đồng bằng Bắc Bộ, dựa vào quy mô tổ chức và các hoạt động liên quan cho thấy
được mức độ và ý nghĩa của lễ hội này.
Dựa theo sử sách ghi chép lại, lễ hội Tịch điền có nguồn gốc từ việc vua Lê
Đại Hành (Lê Hoàn) cùng bá quan cày ruộng ở Đọi Sơn vào mùa Xuân năm Đinh Hợi
(987), một việc làm rất hiếm gặp từ tầng lớp quý tộc, quan lại và vua chúa.
Vua Lê Đại Hành vốn là người coi trọng nông nghiệp cũng như sống gần gũi với
nhân dân, nhận thấy vùng núi Đọi sông Châu có vị trí chiến lược quan trọng
đối với kinh đô Hoa Lư nên đến khi lên ngôi vua, vua Lê Đại Hành quyết định
về chân núi Đọi cày ruộng để khuyến khích mở mang nông trang. Và cũng từ đó
đã mở đầu cho mỹ tục thiêng liêng này.
Nghi lễ chính của lễ hội này là lễ Tịch điền Đọi Sơn tức tái hiện lại cảnh
tích xưa hình ảnh vua Lê Đại Hành cùng bá quan cày ruộng. Nghi lễ sẽ được
tiến hành theo thứ tự: Vua Lê Đại Hành (do một vị bô lão của làng Đọi nhập
thế, khoác long bào) cày 3 sá, rồi tới lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo tỉnh cày 5
sá, lãnh đạo huyện cày 7 sá, lãnh đạo xã và cuối cùng là các bô lão cày 9 sá.
Người được chọn đóng giả vua phải là thành viên gia đình văn hóa, sức khoẻ
tốt và có kinh nghiệm cày ruộng. |