VĂN MIẾU QUỐC TỬ GIÁM

Văn Miếu - Quốc Tử Giám nằm ở phía Nam thành Thăng Long, xưa thuộc thôn Minh Giám, tổng Hữu Nghiêm, huyện Thọ Xương; thời Pháp thuộc làng Thịnh Hào, tổng Yên Hạ, huyện Hoàng Long, tỉnh Hà Đông; nay thuộc Thành phố Hà Nội. Bốn mặt đều là phố, cổng chính là phố Quốc Tử Giám (phía Nam), phía Bắc là phố Nguyễn Thái Học, phía Tây là phố Tôn Đức Thắng, phía Đông là phố Văn Miếu. Quần thể kiến trúc này nằm trên diện tích 54.331m². Quốc Tử Giám cũng được xem là trường học cao cấp đầu tiên của Việt Nam, hay còn gọi là trường đại học đầu tiên của Việt Nam.

Văn Miếu được xây dựng từ tháng 8 năm Canh Tuất (năm 1070), tức năm Thần Vũ thứ 2 dưới thời vua Lý Thánh Tông (1054-1072), có tạc tượng Chu Công, Khổng Tử cùng tứ phối là Nhan Hồi, Tăng Sâm, Tử Tư, Mạnh Tử và hình vẽ các hiền nhân để thờ cúng. Việc thờ cúng các bậc hiền nhân cũng như đức Khổng Tử - người được suy tôn là nhà khai sáng của Nho giáo, một nhà tư tưởng, văn hoá, giáo dục kiệt xuất của Phương Đông.

Năm 1076, vua Lý Nhân Tông cho xây nhà Quốc Tử Giám kề sau Văn Miếu phục vụ cho mục đích dạy học. Khi mới xây dựng, trường học chỉ dành riêng cho con cái hoàng tộc, quan lại và tầng lớp quý tộc thời đó. Đến năm 1253, vua Trần Thái Tông cho mở rộng Quốc Tử Giám và thu nhận cả con cái thường dân có học lực xuất sắc.

Đời vua Trần Minh Tông (1314 - 1329), Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử Giám Tư nghiệp (tương đương với chức vụ Hiệu trưởng ngày nay) và là thầy dạy trực tiếp của các hoàng tử. Đến năm 1370, Chu Văn An qua đời, được vua Trần Nghệ Tông truy phong tước Văn Trinh Công, cho thờ ở Văn Miếu, bên cạnh Khổng Tử. Văn Trinh Công được Đại Việt Sử Ký toàn thư đánh giá là “ông tổ của các nhà nho nước Việt”.