Khám phá: 'Vương quốc' lò gạch trăm tuổi ở miền Tây
Dọc các bờ kênh ở huyện Mang Thít là hơn 1.000 lò gạch nung, nhìn từ xa như những ngọn tháp thu nhỏ.
Làng
nghề làm gạch nung ở huyện Mang Thít (Vĩnh Long) hình thành cách đây
hơn 100 năm, được biết đến là nơi sản xuất gạch, gốm đỏ nổi tiếng và lớn
nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Ngày
nay, các lò gạch vẫn đỏ lửa dù đã qua thời hoàng kim xưa. Hiện còn
khoảng 1.300 lò gạch, trải dài trên diện tích 3.000 ha, trong đó tập
trung nhiều nhất ở ven con rạch Thầy Cai đến đoạn giáp sông Cổ Chiên -
một nhánh sông Cửu Long.
Mỗi
nhà thường có từ 2 đến 5 lò gạch, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn
lao động trong vùng. Sau những năm 2000, nghề nung gạch ở Mang Thít dần
đi xuống do chi phí sản xuất cao, thói quen người dùng thay đổi. Nhiều
nhà phá bỏ lò gạch để làm những công việc khác.
Một lò gạch thường cao từ 7 đến 12 m, có hình như tháp tròn, nhỏ dần ở đỉnh.
Lò
gạch được xây dựng bằng hàng nghìn viên gạch thẻ đều tăm tắp xếp theo
kiến trúc hình tròn. Trung bình một lò với 10 thợ sẽ xây trong nửa tháng
thì hoàn thành, sử dụng hơn 30.000 viên gạch thẻ.
Bên
trong một lò gạch với cửa vào hình bầu dục. Vật liệu trát bên tròng
thành lò không phải là xi măng trộn cát mà là đất mùn trộn cát với nước
cho thật nhão. Kiến trúc phần nóc của lò gạch với những đường tròn nhỏ
dần ở đỉnh, tạo cảm giác huyền bí như trong một tháp cổ.
Gạch sống được phơi ngoài nắng để giảm độ ẩm và cứng, không bị biến dạng trước khi cho vào lò nung.