Món ngon: Ẩm thực của người Mường trong ngày Tết Độc lập
Từ nhiều năm nay, đồng bào dân tộc Mường ăn Tết Độc lập to hơn cả tết Nguyên Đán. Tết Độc lập không chỉ là dịp để con cháu gần xa về đoàn tụ sum vầy, mà còn là dịp để mỗi gia đình giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ.
Đồng bào dân tộc Mường ở Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Phú Thọ và huyện Ba Vì (Hà Nội) coi Tết Độc lập là tết đoàn viên. Trong dịp Tết Độc lập, dù chỉ được nghỉ một vài ngày nhưng những đứa con đi làm ăn ở xa vẫn tranh thủ trở về nhà bố mẹ, trở về quê hương ăn tết cùng gia đình. Mâm cỗ cúng Tết Độc lập trong gia đình người Mường không thể thiếu các món như: thịt lợn quay, xôi ngũ sắc hoặc xôi trứng kiến, thịt cá nướng, gà luộc, măng luộc, rau rừng…
Người Mường thường mang cả con lợn chín lên mâm cỗ. Theo quan niệm của người Mường, khi đặt mâm cỗ cúng, nếu thiếu một trong các bộ phận của con lợn coi như tổ tiên chưa nhận đủ lễ, sẽ không may mắn cho gia đình.
Dịp Tết Độc lập ở vùng cao cũng vào mùa trứng kiến, chính vì thế trong những mâm cỗ 2/9 luôn luôn có món xôi trứng kiến đen. Ngoài ra còn có bánh uôi. Để làm bánh, các gia đình người Mường đều phải chuẩn bị nguyên liệu từ trước. Lá bương lấy từ rừng về được phơi khô, gạo nếp phải xay kỹ để làm bánh.
Món đe của người Mường cũng thường được ăn vào ngày 2/9. Món đe thực chất là rượu nếp được ủ lên men cây rừng vừa tới. Khi ăn, thực khách sẽ cảm nhận được vị ngọt của gạo lên men, vị rượu nồng đượm cực kỳ ngon miệng.
Gà luộc cũng không thể thiếu trong mâm cỗ Tết Độc lập của người Mường. Trong ngày 2/9, mâm cỗ dù đầy đủ bao nhiêu nhưng thiếu một bình rượu cần truyền thống thì không trọn vẹn.
Ở nhiều bản làng người Mường, trong ngày Tết Độc lập, mỗi gia đình thường chuẩn bị 5 mâm cỗ cúng dâng lên tổ tiên. Các cụ cao tuổi nhất trong nhà sẽ đại diện cho cả nhà mời tổ tiên, các vị thần về nhận lễ, chứng giám cho lòng thành của con cháu. Sau đó, con cháu xin phép lùi mâm xuống, tất cả cùng nhau nâng ly chúc mừng ngày Quốc khánh và chúc nhau may mắn, thành công trong cuộc sống, thắt chặt tình đoàn kết dân tộc.