Cùng là loài giáp xác 8 cẳng 2 càng, những đặc sản như chù ụ, cúm núm, cua da… được thực khách từ Nam ra Bắc ưa chuộng, khen ngon, ngọt hơn cua, có thể chế biến được nhiều món hấp dẫn.

Chù ụ là một loài giáp xác họ nhà cua, thường sống ở các bãi bồi ven biển và cửa sông thuộc khu vực miền Tây, phổ biến hơn cả là ở Vĩnh Long (tỉnh Trà Vinh cũ).

Chù ụ có vẻ ngoài "cọc cằn, ủ rũ" với những vết hằn sần sùi trên chiếc mai đen nhánh giống như hoa văn. Phần thân phía trước nhìn cũng tựa như một khuôn mặt đang giận dỗi.

Có lẽ bởi thế mà người dân địa phương đặt cho chúng cái tên chù ụ, liên tưởng đến biểu cảm “xị mặt”, không mấy vui vẻ của con người (theo cách gọi miền Tây).

Ở Vĩnh Long, chù ụ được chế biến thành nhiều món như nướng, luộc, hấp bia, làm mắm… nhưng ngon và phổ biến hơn cả là chù ụ rang me.

Món này cũng từng lọt Top 100 món ăn đặc sản Việt Nam 2021-2022 do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (Vietkings) và Tổ chức Top Việt Nam (VietTop) công bố.

Món chù ụ rang me ngon nhất khi ăn nóng. Những chiếc càng giòn rụm, chắc thịt và có vị thơm tự nhiên, không tanh. Vị chua của me và vị ngọt béo của chù ụ hòa quyện vào nhau tạo thành món ăn hấp dẫn.

Cúm núm (hay con cúm) là một loài cua thường sinh sống ở khu vực sát bờ biển, khác với con cúm núm (còn gọi là gà nước, một loài chim sống theo cặp, ở miền Tây).

Chúng vừa giống ghẹ vừa giống cua, cũng 8 cẳng, 2 càng nhưng ngắn và dẹt.

Cúm núm đào hang sống ở đáy nước, đến mùa sinh sản thường trôi theo sóng biển, dạt vào bờ. Loài vật này có lớp vỏ cứng, mai màu xanh hoặc ngả vàng, nhiều đốm li ti. Phần bụng màu trắng sữa, càng và chân màu vàng nhạt.

Thời điểm tháng 7, 8 âm lịch là lúc con cúm núm đạt chất lượng nhất. Đây là giai đoạn sinh trưởng mạnh của loài vật này nên thịt chắc, ngọt và nhiều gạch béo ngậy, thơm ngon.

Cúm núm giống như cua nên có thể chế biến thành nhiều món ăn như hấp, luộc, nấu canh, nấu riêu… nhưng ngon và phổ biến hơn cả là rang me. Đây là món khoái khẩu của cả người địa phương lẫn du khách khi đến Quảng Ngãi.

(Còn tiếp)