Bộ Xây dựng đề xuất loạt cơ chế, chính sách đặc thù cho đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Trường hợp đầu tư theo hình thức đầu tư kinh doanh, Nhà nước cho vay tối đa không quá 80% tổng mức đầu tư, lãi suất tối thiểu bằng 0%...

Về phương án thu xếp vốn, giải ngân, theo dự thảo, ngay sau khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, nhà đầu tư có trách nhiệm xây dựng tiến độ thực hiện dự án, kế hoạch huy động và giải ngân vốn; gửi cơ quan cấp giấy đăng ký đầu tư xem xét, chấp thuận trước khi khởi công.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư có trách nhiệm thực hiện giải ngân với tỷ lệ vốn nhà đầu tư huy động theo quy định của giấy đăng ký đầu tư, nhưng bảo đảm các kỳ giải ngân không thấp hơn 20% so với kỳ giải ngân cho đến khi hết phần vốn góp nhà đầu tư.

Trường hợp nhà đầu tư không đáp ứng tiến độ huy động vốn theo cam kết, hoặc sử dụng vốn vay Nhà nước sai mục đích, không khắc phục kịp thời theo yêu cầu, cơ quan cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư có quyền đơn phương thu hồi; đồng thời, nhà đầu tư phải bồi thường mọi thiệt hại, tổn thất, phí tổn.

Nhà đầu tư bị đình chỉ hoặc chấm dứt hoạt động đầu tư kinh doanh và không được bồi hoàn trong trường hợp gây phương hại hoặc có nguy cơ gây phương hại đến quốc phòng, an ninh quốc gia, khai thác không bảo đảm chất lượng dẫn đến xảy ra sự cố nghiêm trọng, không thực hiện bảo đảm theo quy định.

Nhà đầu tư phải có bảo đảm thực hiện dự án đối với khoản vay ngân sách Nhà nước. Trường hợp sau khi kết thúc xây dựng dự án, tài sản bảo đảm là tài sản hình thành từ dự án. Nhà đầu tư không được cầm cố, thế chấp các tài sản thuộc dự án để huy động vốn thực hiện các dự án khác.

Trong quá trình thực hiện dự án, nhà đầu tư không được điều chỉnh mục tiêu đầu tư, quy mô chủ yếu của dự án về khổ đường, tốc độ thiết kế, tải trọng.

Cũng theo dự thảo, trường hợp dự án áp dụng theo hình thức đầu tư kinh doanh hoặc đầu tư theo phương thức đối tác công tư, nhà đầu tư phải ưu tiên sử dụng các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà trong nước có thể sản xuất, cung cấp; yêu cầu đối tác nước ngoài chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực cho đối tác Việt Nam để làm chủ công tác quản lý, vận hành, khai thác, bảo trì; từng bước làm chủ công nghệ.