Việc triển khai đối tác công tư (PPP) trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW, được xác định là một động lực mới của tăng trưởng.

Chia sẻ thêm tại phiên thảo luận, ông Đoàn Giang, Giám đốc Castalia cho biết, sổ tay hướng dẫn triển khai các dự án PPP trong đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang được soạn thảo. Qua rà soát, ông Giang ghi nhận rằng hệ thống pháp lý hiện nay tương đối đầy đủ.

Song thách thức lớn nhất là tính đặc thù của lĩnh vực. Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bao trùm nhiều ngành, nhiều dạng sản phẩm và công nghệ, trong khi yêu cầu thực tiễn lại đòi hỏi hướng dẫn chi tiết hơn. Khi phân quyền mạnh, các đơn vị thực thi càng lo ngại vì thiếu quy trình cụ thể, nhiều nơi “gần như cần bộ hướng dẫn cầm tay chỉ việc”.

Ví dụ về cơ chế chia sẻ doanh thu, pháp luật hiện hành có quy định và có thể tham chiếu thêm từ các lĩnh vực như khoa học – công nghệ, quản lý giá, vốn nhà nước hay tài sản công. Tuy nhiên, với các dự án số và đổi mới sáng tạo, việc xác định đầu ra, giá trị chia sẻ hay thời hạn thực hiện đều rất khó do công nghệ thay đổi nhanh và sản phẩm đa dạng. Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy các dự án dạng này luôn mang tính biến động, khó xác định cụ thể theo một mô hình chung.

Vì vậy, dù khuôn khổ pháp lý “đã đầy đủ”, ông Giang nhấn mạnh, thực tế triển khai chắc chắn còn nhiều vướng mắc. Việc đưa ra quy định quá chi tiết cũng có thể không phù hợp cho toàn bộ các loại dự án, nên hướng dẫn phải đủ linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Từ góc nhìn kinh nghiệm quốc tế, ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam khẳng định, nhu cầu cấp thiết của một chương trình PPP là phải được chuẩn bị bài bản, nhất quán và có cấu trúc cạnh tranh. Giải quyết các vấn đề này là điều kiện tiên quyết để thu hút sự tham gia nghiêm túc của khu vực tư nhân và đẩy nhanh quá trình triển khai dự án.

"ADB hỗ trợ tăng cường năng lực của Chính phủ và hệ sinh thái PPP. Từ năm 2023, ADB đã hỗ trợ Việt Nam thông qua chương trình đào tạo APMG CP3P, các bộ công cụ và hướng dẫn PPP trong khuôn khổ hỗ trợ kỹ thuật. Những nỗ lực này giúp các bộ ngành và địa phương xây dựng kỹ năng cần thiết để tự tin triển khai đấu thầu cạnh tranh quốc tế và thu hút hiệu quả nhà đầu tư toàn cầu", ông Shantanu Chakraborty cho biết.