Nguyên nhân chính dẫn đến nợ công tăng là mức thâm hụt tài khóa toàn cầu vẫn cao, trung bình khoảng 5% GDP. Thâm hụt này phản ánh chi phí do đại dịch COVID-19 như trợ cấp và phúc lợi xã hội, cùng với chi phí lãi ròng ngày càng tăng.

Sự sụt giảm nợ tư nhân bắt nguồn từ nhiều yếu tố, khác nhau giữa từng quốc gia và nhóm thu nhập. Ở nhiều nền kinh tế phát triển, doanh nghiệp vay ít hơn, có thể do triển vọng tăng trưởng ảm đạm, tiếp nối xu hướng bắt đầu từ năm 2023. Tại Mỹ, bảng cân đối tài chính lành mạnh và lượng tiền mặt dồi dào cũng góp phần làm giảm vay nợ doanh nghiệp.

Trong một số trường hợp, việc nợ công tăng song song với nợ tư nhân giảm cho thấy hiệu ứng “lấn át” (crowding-out), khi chính phủ vay quá nhiều khiến khu vực tư nhân khó tiếp cận vốn hoặc phải chịu chi phí vay cao hơn.

Tại Trung Quốc, sự gia tăng nợ tư nhân chủ yếu đến từ nợ doanh nghiệp phi tài chính. Dù bất động sản vẫn suy yếu, tín dụng vẫn dồi dào, đặc biệt để hỗ trợ các ngành chiến lược. Ngược lại, nợ hộ gia đình giảm nhẹ do nhu cầu thế chấp yếu và lo ngại về việc làm, thu nhập.

Ở các nền kinh tế mới nổi lớn, nợ tư nhân tăng lên bởi nhiều yếu tố: lãi suất cao và nợ xấu (Brazil), triển vọng tăng trưởng ngắn hạn cải thiện (Ấn Độ), hay hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp. Ngược lại, tăng trưởng chậm lại đã kéo nợ tư nhân giảm tại Colombia và Thái Lan.

Tại các quốc gia thu nhập thấp, xu hướng nợ phản ánh thêm những yếu tố khác như: phát triển tài chính hạn chế, thanh khoản eo hẹp, và hiệu ứng lấn át liên quan đến nợ công và nợ tư nhân.

Chính phủ các nước cần quản lý những xu hướng này bằng cách ưu tiên điều chỉnh tài khóa dần dần trong khuôn khổ kế hoạch trung hạn đáng tin cậy để giảm nợ công, đồng thời tránh sự lấn át của đầu tư và cho vay khu vực tư nhân.

Song song đó, việc xây dựng một môi trường thuận lợi để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm sự không chắc chắn sẽ giúp nợ công hạ nhiệt và khuyến khích khu vực tư nhân mở rộng đầu tư.