Theo Tiến sĩ Duệ, người bệnh ung thư đang đối mặt với gánh nặng chi phí thuốc điều trị, một trong những thách thức lớn nhất của hệ thống y tế nước ta.

Để giải quyết vấn đề, bác sĩ Duệ cho biết hiện nay nhiều quốc gia áp dụng Đánh giá Công nghệ Y tế (HTA) trong quyết định chi trả thuốc ung thư, nhưng kết quả khác nhau tùy bối cảnh. 

Ông Duệ đề xuất các giải pháp phù hợp cho Việt Nam, bao gồm: Áp dụng ngưỡng chi phí - hiệu quả cao hơn, tăng trọng số năm sống chất lượng (QALY) cho ung thư, thiết lập quy trình xét duyệt riêng, tạo nguồn tài chính riêng, triển khai thỏa thuận chia sẻ rủi ro và xây dựng chương trình hỗ trợ bệnh nhân. Các giải pháp này cần kết hợp linh hoạt để tăng tiếp cận thuốc mà vẫn bảo vệ quỹ BHYT.

Cũng trong báo cáo tại hội nghị, bác sĩ Duệ đưa ra giải pháp về thỏa thuận tiếp cận thuốc có quản lý (MEA), đây là công cụ quan trọng, cho phép tiếp cận thuốc mới theo điều kiện cụ thể, cân bằng giữa hiệu quả điều trị và bền vững tài chính. MEA gắn thanh toán với trần chi trả hoặc kết quả điều trị, giúp chia sẻ rủi ro giữa cơ quan chi trả và nhà sản xuất. Tại Việt Nam, MEA cần thiết do chi phí thuốc cao và hiệu quả của một số thuốc mới cần thời gian đánh giá.

Tuy nhiên, để triển khai MEA cần nhiều yếu tố như hệ thống luật minh bạch, tích hợp HTA và lịch trình đánh giá rõ ràng; xây dựng cơ sở dữ liệu bệnh nhân, bệnh án điện tử, công nghệ phân tích thời gian thực.

Ngoài ra, các yếu tố khác như đào tạo chuyên gia về HTA, kinh tế dược, quản lý rủi ro. Đảm bảo minh bạch, đối thoại giữa cơ quan chi trả, doanh nghiệp, bệnh viện và bệnh nhân. Việc xác định chỉ số lâm sàng, cơ chế hoàn tiền, thời hạn 2–5 năm, giảm thủ tục hành chính cũng rất quan trọng.

Hiện nay, Hàn Quốc triển khai Price-Volume Agreement từ 2007, điều chỉnh giá nếu doanh số vượt dự báo. Từ 2013, MEA tập trung vào thuốc ung thư, bệnh hiếm hoặc không có thay thế. Đài Loan (Trung Quốc) thí điểm trần chi tiêu (DET) từ 2013 và mở rộng MEA từ 2018.

Tiến sĩ Duệ cho biết, ưu điểm của MEA là kiểm soát ngân sách, chia sẻ rủi ro, mở rộng tiếp cận thuốc tiên tiến. Thách thức là cần hệ thống dữ liệu chặt chẽ, tính toán trần chi tiêu cẩn thận và chưa gắn trực tiếp với hiệu quả thực tế.