Dù đối mặt với nhiều thách thức lớn về dịch bệnh, khí hậu và thể chế, mạng lưới cao tốc Việt Nam đã hiện thực hóa kỳ tích 3.000km, đánh dấu cuộc bứt phá chưa từng có sau hơn 20 năm triển khai.

Ngày 17/12, tại tọa đàm “Sức bật từ 3.000km cao tốc”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn đã nhìn lại hành trình phát triển hạ tầng giao thông. Ông nhấn mạnh vai trò của tuyến Pháp Vân – Cầu Giẽ, coi đây là “viên gạch nền” đặt móng cho tư duy cao tốc hiện đại.

Đưa vào khai thác từ năm 2002 với chiều dài hơn 30km, Pháp Vân – Cầu Giẽ ra đời trong bối cảnh Việt Nam gần như chưa có kinh nghiệm xây dựng và quản lý cao tốc. Thời điểm đó, tiêu chuẩn kỹ thuật, mô hình đầu tư còn nhiều tranh luận; khái niệm “đường cao tốc” vẫn còn mới mẻ.

Thứ trưởng Lê Anh Tuấn nhớ lại, dù chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn như hiện nay, giá trị lớn nhất của tuyến đường là mở lối cho tư duy phát triển hạ tầng. Đây là tuyến huyết mạch đầu tiên cho thấy hiệu quả của việc tách dòng xe, rút ngắn thời gian và giảm áp lực cho Quốc lộ 1A.

Thực tiễn từ Pháp Vân – Cầu Giẽ đã cung cấp bài học quan trọng về lựa chọn tiêu chuẩn kỹ thuật, mô hình đầu tư và huy động nguồn lực xã hội cho các dự án sau này.

Suốt gần 20 năm tiếp theo, đến đầu năm 2021, cả nước mới có khoảng 1.200km cao tốc, kết nối chưa đồng bộ. Bước ngoặt chỉ đến khi hạ tầng giao thông được xác định là một trong ba đột phá chiến lược.

Quốc hội, Chính phủ liên tiếp ban hành cơ chế đặc thù, phân cấp, rút ngắn thủ tục đầu tư và tháo gỡ các nút thắt về vốn, vật liệu, giải phóng mặt bằng.

“Khó khăn lớn nhất không chỉ là vốn hay kỹ thuật, mà là tư duy và cơ chế chính sách. Khi rào cản này được tháo gỡ, tốc độ triển khai dự án đã thay đổi hoàn toàn”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh.

(Còn tiếp)